Katame is een Japans werkwoord dat in deze context zoveel betekend als controleren, stil houden of immobiliseren. Het Katame-no-kata wordt vaak gezien als het kata van het grondwerk, dit is echter een misverstand, zoals te zien is in de laatste techniek die staande begint. Het katame-no-kata is zoals de vertaling al aangeeft het kata van de ‘controle technieken’ en kano liet bewust de laatste techniek hierin bestaan om te laten zien dat controletechnieken ook staande kunnen worden ingezet.
De volgorde werd bepaald door de tijdsduur welke voor Uke nodig is voordat hij opgeeft. Bij houdgrepen is dit ongeveer 20-25 seconden, bij de omstrengelingen duurt dit ongeveer vijf seconden en tenslotte moet Uke bij de armklemmen al binnen één tot twee tellen opgeven.
De grote moeilijkheid in het Katame-no-kata is dat het niet moet uitzien alsof de oefeningen afgesproken zijn. Tori komt steeds rustig in positie, terwijl hij ervoor zorgt dat hij steeds zijn balans behoudt. Het is de bedoeling dat Tori alle aandachtspunten tot in detail demonstreert. Het publiek moet precies kunnen zien waar de handen vastpakken en hoe de verschillende grepen plaatsvinden.
Bij de houdgrepen geeft Tori nadat hij in het juiste tempo en op de juiste manier de greep heeft uitgevoerd dit aan door een kleine ‘aanzet’ waarop Uke op een drietal manieren uit de houdgreep probeert te komen. Deze bevrijdingen zijn vrij maar moeten wel op een logische wijze op elkaar volgen. Daarnaast moeten Tori en Uke tijdens de bevrijdingen zorgen dat hier een ‘echt’ gevecht ontstaat. Anders gezegd moet Uke niet alleen ‘schijnbewegingen’ maken met zijn benen maar ‘echte’ bevrijdingen laten zien. Tori moet van zijn kant controle laten zien met zijn hele lichaam en tevens moet hij logische reacties laten zien op de bevrijdingen van Uke ten slotte moeten deze reacties op een felle manier uitgevoerd worden. Op het moment dat Uke het signaal geeft tot overgave moeten beiden meteen terugvallen in tempo en overschakelen op de ‘demonstratiemodus’.
Als eerste techniek in dit kata wordt Kesa-katame gedemonstreerd. Deze techniek wordt
uitgevoerd op de manier die wij in Nederland Kuzure-kesa-katame noemen.
Ook bij de omstrengelingen en armklemmen demonstreert Tori de complete techniek op een rustige manier zodat de toeschouwer precies kan zien waar Tori zijn handen houdt en hoe hij de techniek aanzet. Uke maakt bij de omstrengelingen telkens één bevrijding terwijl hij bij de armklemmen vanwege tijdsgebrek niet eens zichtbaar aan de bevrijding toekomt. Toch moet Uke precies weten hoe de bevrijding bij de armklemmen moet worden uitgevoerd want deze bevrijding maakt hij in dat korte tijdsbestek wel degelijk. Bij de omstrengelingen en de armklemmen ontstaat er doordat de tijd tot opgave korter is dan bij de houdgrepen ook een korter gevecht. Dit gevecht dient echter door zowel Tori als Uke met volle overgave te worden uitgevoerd.
Tori moet veel aandacht geven om het voorwaarts en achterwaarts bewegen in Kyoshi (hoog geknielde basispositie) onder de knie te krijgen. Dit dient op zeer soepele wijze te gebeuren. Uke op zijn beurt moet veel aandacht schenken aan de manier van liggen gaan en opstaan. Dit alles moet ongehaast gebeuren en Uke moet tijdens deze bewegingen steeds zijn balans behouden.
Het Kata moet uitgevoerd worden in grote harmonie wat bijvoorbeeld tot uitdrukking komt doordat Tori en Uke gelijktijdig terugkeren in kyoshi na de eerste serie.